Het totale onvermogen om je unieke toevoegde waarde zichtbaar te maken in een snel veranderend sociaal domein. Dat is in één zin samengevat de tragiek van het opbouwwerk. Zelf ben ik al tien jaar opbouwwerker. Overal waar ik kom valt mij hetzelfde op, opbouwwerkers die hun werk niet kunnen verkopen waardoor ze overgeleverd zijn aan de grillen van hun werk- en opdrachtgever. De meeste opbouwwerkers komen niet verder dan:
- “Ik ben een bruggenbouwer in de wijk, die verbindingen legt tussen partijen.”
- “Ik onderhoud contact met bewoners en zit altijd bij de vergadering van de dorpsvereniging.”
- “Ik help het wijkplatform met het organiseren van een wijkavond.”
Deze voorbeelden heb ik niet verzonnen uit flauwigheid, ik heb ze allemaal één of meerdere keren voorbij horen komen.
Belemmerende factoren
Waarom lukt het nou niet om in een paar zinnen duidelijk te maken wat de opbrengsten van jouw inspanningen? Levert het opbouwwerk slecht werk? Is de gehele vakgroep klaar om opgeheven te worden? Ik denk het niet, er zijn echter wel een paar factoren die succes in de weg staan. Het merendeel ligt misschien wel besloten in de aard van de opbouwwerker:
- Opbouwwerkers vermijden de spotlight en staan stilletjes te genieten achter succesvolle initiatieven;
- Opbouwwerkers herkennen resultaat slecht. Veel mijlpalen en resultaten worden enkel naar voren gebracht als ‘onderdeel van het proces’ of er wordt niet de juiste waarde van ingezien;
- Opbouwwerkers zijn goede verkopers maar ze weten niet wie de klant is. Een opbouwwerker kan als geen ander zijn of haar doelgroep motiveren en activeren. Vaak wordt de klant, de eigen organisatie of gemeente, vergeten.
“Opbouwwerkers zijn goede verkopers maar ze weten niet wie de klant is.”
Wat doe jij wat de ander niet doet?
Veel opbouwwerkers zijn opgenomen in een sociaal wijkteam. De algemene ervaring is dat je daar als opbouwwerker niet altijd de volle ruimte hebt om je werk goed te doen. Vaak worden de opbouwwerkers voorzien van een flinke caseload en blijft het versterken van groepen bewoners achter. Dat heeft, op het oog, nu eenmaal minder urgentie dan iemand die binnenkort uit zijn huis wordt gezet. Daarnaast zijn er steeds meer kapers op de kust als het gaat om wijkgericht werken. Denk bijvoorbeeld aan thuiszorgorganisaties die geld hebben voor ‘niet toewijsbare zorg’ en dit inzetten in buurten en wijken. Vormt zo’n ontwikkeling een gevaar voor het opbouwwerk? Wel als het opbouwwerk niet kan uitleggen wat haar unieke toegevoegde waarde is. Denk dus iedere dag na over wat jij doet en de ander niet doet. Welke beroepsgroepen houden zich nog meer bezig met community building, het versterken van groepen bewoners en het helpen van mensen om mensen te helpen?
Verzamel verhalen
Goed, je hebt helder wat je meerwaarde is. Hoe breng je dat dan voor het voetlicht? Het is iedereen inmiddels wel duidelijk dat jaarverslagen van welzijnsorganisaties doorgaans in stoffige laden verdwijnen. Verzamel verhalen, een goed verhaal zegt duizend maal meer dan een verslag of standaard subsidieverantwoording. Reken niet op het wonder van een ander en neem zelf verantwoordelijkheid voor het vertellen en verzamelen van verhalen over jouw werk en de bijbehorende resultaten. Koop een sinaasappelkist en ga er op staan. Roep het in de rondte, gemeenten en ketenpartners kunnen nu eenmaal niet ruiken wat voor geweldige dingen jij doet in de wijk. Wees creatief, laat je doelgroep aan het woord en nodig de wethouder eens uit voor een gezellige buurt- of wijkwandeling.
“Roep het in de rondte, gemeenten en ketenpartners kunnen nu eenmaal niet ruiken wat voor geweldige dingen jij doet in de wijk.”
Weet welk resultaat telt
Het is zeer de moeite waard om regelmatig te analyseren wat jouw interventies opleveren. Daarvoor heb je niet alleen een ‘helikopterview’ nodig zoals je vaak hoort maar ook een vergrootglas. Het meisje dat dankzij jouw inspanningen meehelpt met de kinderdisco, het conflict dat je helpt bemiddelen in de bewonerscommissie, de hangjongeren die niet meer als ‘lastig’ worden betiteld maar als ‘dorpsgenoten’. Maak het zo groot of klein als nodig om jouw verhaal te vertellen, een verhaal dat laat zien dat je werk en je doelgroep er toe doen. Alleen als je jouw verhaal vertelt en daarmee je meerwaarde laat zien en horen, alleen dan kan het opbouwwerk overleven.